یک ساخت ناشناختۀ فعل التزامی در فارسی میانه

author

Abstract:

در زبان فارسی میانه، مانند بسیاری از زبان‌های دیگر، یکی از وجوه فعل التزامی است که هم در زمان مضارع و هم در زمان ماضی کاربرد داشته، ولی در متون موجود فقط از بعضی صیغه‌های آن شواهدی در اختیار است. ماضی التزامی در فارسی میانه کم‌کاربردتر از مضارع التزامی است و ظاهراً محدود است به بعضی افعالی که از ماده یا بن ماضی فعل و فعل معین hād ساخته شده‌اند. با این حال، صورت دیگری از افعال التزامی هم در متون موجود به کار رفته که از مادۀ ماضی و صرف مضارع فعل būdan ساخته می‌شده و در کتاب‌های دستور ذکری از آن نشده است. این ساخت در فارسی جدید (یا فارسی دری) هم استمرار پیدا کرده و  منشأ آن را نیز می‌توان در ساخت‌های فعلی ترکیبی زبان‌های ایرانی باستان (یعنی اوستایی و فارسی باستان) نشان داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فعل ماضی متعدی و ساخت ارگتیو در متن فارسی میانه، سنسکریت و فارسی دادِستانِ مینوی خرد

چکیده دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر63 فصل و در شمار اندرزنامه­هاست.در قرن14میلادی تریوسنگ آن­را به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمۀ نریوسنگ ترجمه­ای لفظ­به­لفظ است، بدون مطالعۀ متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگی­هایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به           زبان­های ایرانی نزدیک می­سازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگی­های ز...

full text

فعل ماضی متعدی و ساخت ارگتیو در متن فارسی میانه، سنسکریت و فارسی دادستانِ مینوی خرد

چکیده دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر63 فصل و در شمار اندرزنامه­هاست.در قرن14میلادی تریوسنگ آن­را به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمۀ نریوسنگ ترجمه­ای لفظ­به­لفظ است، بدون مطالعۀ متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگی­هایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به           زبان­های ایرانی نزدیک می­سازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگی­های زب...

full text

ملاحظاتی در ترتیب خطی ساخت فعل فارسی از دیدگاه پادتقارنی

این نوشتار می‌کوشد نشان دهد که تبیین ترتیب خطی در ساخت فعل فارسی از منظری پاد تقارنی و بدون توسل به پارامترهای متناقض جهت‌هسته امکان پذیر است. چارچوب نظری این بحث اصولاً مفهوم پارامترِ جهت هسته را در زبان‌های طبیعی رد می‌کند و در عوض، تمام ترتیب‌ها را مشتق از ترتیب پایه مشخص‌گر- هسته - متمم می‌داند. هر ترتیب دیگری جز این لاجرم مشتق است و از حرکت سازه‌های نحوی به دست می‌آید. فارسی هم ویژگی‌های ترت...

full text

معین شدگی در زبان فارسی و شکل گیری ساخت کامل و التزامی

«معین شدگی» که از جمله رایج ترین نمونه های دستوری شدگی در زبانها است، اصطلاحی است که به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی کاربردهایشان اطلاق می شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل هایی که امروز نقش کمکی دارند، در دوران قبل از فارسی دری عمدتا فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها بعنوان فعل معین نتیجه فرایند معین شدگی  است. ما در این مقاله به روش پژوهشی با بررسی روند تحول سه فعل «استیدن»،...

full text

فعل آینده در زبان‌ها و گویش‌های ایرانی

فعل آینده در زبان‌های ایرانی از دورۀ باستان تاکنون با تحولاتی همراه بوده‌است. در فارسی باستان ساخت خاصی به نام آینده وجود نداشت و غالباً از وجه التزامی برای اشاره به آینده استفاده می‌شد. در اوستایی، علاوه‌بر وجه التزامی، فعل مستقل آینده نیز وجود داشت که از این ساخت تنها وجه اخباری و صفت فاعلی موجود است. در گروه غربی زبان‌های ایرانی میانه، خلأ کاربرد فعل آینده با وجه مضارع التزامی و مضارع اخباری ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  125- 136

publication date 2016-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023